Programmeur Frank van Berkel ontdekte vorig jaar bij JazzAhead in Bremen het Noorse Trondheim Jazz Orchestra. Een veelzijdig orkest dat het avontuur aangaat met telkens weer een andere solist of bandleider, dit keer met de Noorse bassist Ole Morten Vågan. “Ik programmeerde dit concert uit puur enthousiasme.”

In Bremen begint de lente pas echt eind april. Dan komen jazzprofessionals van over de hele wereld naar de Duitse Hanzestad. In de Bremen Messe kun je overdag tal van showcases bijwonen en worden zaken gedaan, op het terras van Kulturzentrum Schlachthof pal naast het beursgebouw wordt na een lange dag gedronken op de muziek. Programmeur van Jazz International Rotterdam Frank van Berkel zag er het Trondheim Jazz Orchestra, een veelzijdig orkest dat op zaterdag 22 april bij Jazz International Rotterdam in LantarenVenster speelt. Een gewaagde keuze; de band is nog niet erg bekend in Nederland. Maar er is veel te zeggen over de leden van het orkest, die ook met hun eigen bands zoeken naar nieuwe verbindingen. Hun uitgangpunten zijn vaak totaal verschillend.

“Neem Gard Nilssen” zegt Van Berkel. “Een jonge drummer in de lift. Met zijn eigen kwartet Acoustic Unity neigt ‘t naar een soort freejazz. Hij speelt ook gecomponeerde muziek.” In september krijgt Gard Nilssen carte-blanche in het Bimhuis.

Die combinatie van freejazz en hedendaags gecomponeerde muziek hoor je ook terug bij het Trondheim Jazz Orchestra. “Het is geen bigband met een vast omlijnd repertoire. Ze werken als collectief met een enorme pool aan musici achter de hand. Per project stellen ze weer een nieuwe band samen.”

Dat gebeurt soms in de hoedanigheid van een mainstream orkest met Chick Corea. Dan weer zoekt het orkest de grenzen op met een jonge tenorsaxofonist als Marius Neset.

“En nu dus met de Noorse bassist Ole Morten Vågan, die ik voor het eerst zag in het trio van Joshua Redman. Een opvallende bassist. Zijn basstijl is heel heavy, heel krachtig en hij speelt hele grote vaak onmogelijke intervallen. Zijn muziek is duidelijk vanuit de gecomponeerde muziek gedacht. Hij denkt na over structuren en notenreeksen. Dat voert hij dan door, ook in improvisaties en in stukken van Joshua. Het klinkt dan meteen anders dan de andere bands van Joshua Redman. Die klinken haast mainstream. Met Ole erbij neigt het meer naar Europese hedendaagse muziek.” Van Berkel lacht. “Het was ook duidelijk een uitdaging voor Redman.”

Bijna een jaar later ziet Van Berkel Ole Morten Vågan optreden op JazzAhead. “Wat je vaak ziet in moderne muziek is dat de uitvoerende musici heel druk zijn met het spelen van die ingewikkelde noten. Dat vertaalt zich maar lastig naar het publiek toe. Bij Ole Morten Vågan was dat anders. Die stond daar voor het orkest al spelende te dirigeren met heftige bewegingen, stuurde het orkest aan en nam het publiek echt mee, terwijl je de muziek rustig controversieel mag noemen. Ik was echt verrast. Er klonk euforie in de zaal.”

Oprechte passie. Ook de Noorse organist en pianist Ståle Storløkken behoort tot Van Berkels favorieten. “Storløkken, misschien ken je hem van Elephant9, is een te gekke organist die de hammond met allerlei vervormingen bespeeld. Zeg maar de Jimi Hendrix van de hammond. Ik heb hem al heel vaak live gezien met zijn band Supersilent waarmee hij avant-gardistische geimproviseerde muziek speelt, en natuurlijk met Elephant9, het jazzrocktrio met Nikolai Eilertsen (bas) and Torstein Lofthus (drums).

Ik zou Supersilent bijna typeren als esoterische muziek. Ruig met een ‘minimal’ kant. Elephant9 is echt heel ruig. Het is noise. Storløkken speelt ook Humcrush, een experiemteel trio met Thomas Strønen en zangeres Sidsel Endresen. “Over Sidsel gesproken, zij is voor mij de Noorse Greetje Bijma.”

Het Trondheim Jazz Orchestra is een collectief met totaal verschillende instrumentalisten die hun weg kiezen via de vrije jazz, hedendaags gecomponeerde muziek en de elektronische muziek. “Het is pure fascinatie. Voor ritme, voor klank, voor het nieuwe. Bij deze band denk je “ze hebben iets en het werkt.”