Aan de hand van een trend, gebeurtenis, interesse of markant gegeven bespreekt jazzjournalist Tim Sprangers (o.a. Volkskrant) elke maand recent uitgebrachte cd’s.
Excentrieke instrumenten en formaties
 |
Impressionistische schilderijtjesNils Økland (Hardangerviool/viool) en Sigbjørn Apeland (Harmonium/wurlitzer) spelen al een jaar of twintig samen. Ze richten zich op Noorse folkmuziek en kunnen vanuit dit idioom ook volledig vrij improviseren, zoals ze doen in dit 1982 trio. Deze verweving klinkt ongelooflijk menselijk, vooral omdat de oneffenheden in de overigens heel fraaie productie er niet zijn uitgehaald. Dus hoor je het rommelende harmoniumhout en het eigenlijk veel te akelig klinkende vioolsnaargescheur. Liefjes zijn de dwarrelingen van de Hardangerviool die door sacrale harmoniumtonen zijn gevoed, maar vervolgens dringt zich een storm op via de donkere toms van drummer Øyvind Skarbø. Elkaars geluiden worden heel lichtjes opgepakt en voorzichtig uitgewerkt. Deze plaat is ongelooflijk rijk aan kleuren. Soms volle aandacht erbij dankzij improvisaties op de vierkante centimeter, vaker word je overweldigd door de impressionistische schilderijtjes.Nils Økland (Hardangerviool/viool), Sigbjørn Apeland (harmonium/wurlitzer) en Øyvind Skarbø (drums)1982 Trio: Pintura. Hubro Recordswww.hubromusic.com |
 |
Wezenlijke klankexercitieEen rijkheid aan kleuren vind je ook zeker bij de improvisatiesessies in Istanbul van Mark Alban Lotz (piccolo, fluiten) met het Turkse gezelschap Islak Köpek. Mooi is het zelden, interessant zeer zeker. De fluit is het oudste instrument ter wereld en deze krijgt bijval van bijvoorbeeld digitale geluidsbronnen. Vermakelijk is de vervreemdende interactie tussen opgewekte staccato fluittonen en zuigende elektronische tonen uit de laptop. Ook in combinatie met de twee tenorsaxofonisten, waar tijdens lange uithalen oorpijnigende dissonantie optreedt, blijven samensmeltingen intrigerend. De hele cd uitluisteren van deze klankexercitie is een hele opgave. Vooral de realisatie dat hier wezenlijke muziek gemaakt wordt die vele uiteinden van het geluidsspectrum toucheert, vormt de motivatie.Mark Alban Lotz (piccolo, fluiten) en Islak Köpek (Şevket Akinci -gitaar, Kevin W. Davis -cello, Korhan Erel -laptop, Robert Reigle -tenorsaxofoon, Volkan Terzioğlu -tenorsaxofoon)Mark Alban Lotz & Islak Köpek: Istanbul Improv Sessions May 4th. Evil Rabbit Recordshttp://www.evilrabbitrecords.eu |
 |
Onstuimige zoektocht en energiezuchtIn de punkgroep The Ex is de laatste tien jaar een duidelijke verandering te horen. Minder snoeiharde punk, maar veel raggende Ethiogrooves. Al tien jaar gaan ze met grote regelmaat naar Afrika, verliefd op de openhartige Ethiopiërs die met enorme energie oprecht geïnteresseerd zijn in nieuwe klanken, net als The Ex zelf. Graag nemen ze Westerse muzikanten mee tijdens hun muzikale reizen, zoals begin 2010. Freejazzhelden Mats Gustafsson (baritonsaxofoon) en Paal Nilssen-Love (drums) verbleven een tijd in Ethiopië en binnen een week ontstond een innige relatie met Mesele Asmamaw, bespeler van de Krar, een Ethiopisch snaarinstrument. Nog net voor vertrek plaatsten Ex-leden Arnold en Andy microfoons in hotelkamer 101 van het Baro Hotel in Addis Abeba en uit de jamsessie ontstond deze cd. De twee stukken zijn een onstuimige zoektocht naar elkaar, waarbij je consequent de energiezucht voelt. Elke muzikant staat bol van initiatieven waardoor op eclectische wijze Ethiopische ritmes transformeren in blèrend freejazz geweld.Mats Gustafsson (baritonsaxofoon), Paal Nilssen-Love (drums) en Mesele Asmamaw (Krar)Mats Gustafsson, Paal Nilssen-Love en Mesele Asmamaw: Baro 101. Terp Records |
 |
Ongenadig hard funkende hoornDe Nederlandse jazz is 2012 verrassend begonnen met dit jonge bandje Kapok, uit de stal van Colin Benders’ Kytopia. Hoornist Morris Kliphuis leidt het trio dat zich tekent door een heerlijke ongedwongenheid. Twee weken sloten ze zichzelf op in een studio, met een bezoek van Ernst Glerum, Joshua Samson en het Ragazze Kwartet. De hoorn lijkt zich vooral te lenen voor wat statische muziekaangelegenheden, toch? Nou, niet dus. De hoorn in de jazz, dat is een onterechte zeldzaamheid, zo blijkt. Ooit eens een hoorn ongenadig hard horen funken? Kliphuis benadert zijn veelzijdige instrument als een improviserend musicus en dat werkt zeer aanstekelijk. Op speelse wijze zoekt dit trio naar schoonheid aan de hand van groepsimprovisatie, om vervolgens via spontane vrolijkheid te kijken waar het schip strandt. Wie begeleidt of soleert, het staat niet vast in deze totale democratie. Hier luister je naar met een grote glimlach, zeker tijdens het dolkomische laatste nummer Tarantella. Zonder pretentie bereik je de fijnste muziek.Morris Kliphuis (hoorn), Timon Koomen (gitaar) en Remco Menting (drums). Kapok: Flatlands. Kytopia |
 |
Opgefokte reggaevibeEen soortgelijke speelsheid heeft het trio Nostalgia van Nils Wogram. Drums, trombone en hammondorgel in de jazzmuziek, daar kijkt niemand van op, maar als drie-eenheid is deze formatie ongekend. De trombone en het hammondorgel behoren tot de meest buigzame instrumenten, vooral dankzij het enorme aantal klankmogelijkheden en tegelijkertijd volstrekt eigen kleur. Gaat dat elkaar in de weg zitten? Integendeel, hier maakt Nostalgia dankbaar gebruik van. De synchroon gespeelde funkriedeltjes, vaak razendsnel gespeeld, worden met veel humor gespeeld. Dansbaar is het zelfs, zonder dat het orgel vervalt in de voorspelbare funkclichés. De dynamische jamsessie-achtige energie spat van deze plaat. Thema’s zijn superstrak en tegelijkertijd zelden mee te neuriën. Het is de improviserende buigzaamheid die het allemaal heel logisch laat klinken. En dan plotseling een opgefokte reggaevibe. Door een paar stappen verder te zetten dan voor de hand ligt, kom je tot de boeiendste resultaten.Nils Wogram (trombone), Florian Ross (hammondorgel) en Dejan Terzic (drums/percussie)Nils Wograms Nostalgia: Sturm und Drang. NWOG Recordshttp://www.nwog-records.com |
